بابیه و زنان
از منوچهر بختیاری تا کنون کتابهای “نهضت مشروطه و نقش تقیزاده، سوسیال دمکراسی و جدایی دین از دولت“، توسط انتشارات پگاه کانادا، و همچنین “کارنامه و تاثیر دگراندیشان ازلی در ایران” توسط انتشارات فروغ منتشر گردیده است. این دو کتاب برای اولین بار بر بسیاری وجوه در پرده ماندۀِ فعالیتها و فعالین جنبش بابیه بعنوان محرکین اصلی جنبش مشروطه و تحولات مدرن ایران معاصر، با دانش و اطلاعات گستردۀ نویسنده توانای آنها، روشنی افکنده است. دغدغهی اصلیِ نویسنده در کتاب “بابیه و زنان، پیشینه و نسبت آیین بابی و پروردگان آن با جنبش زنان ایران معاصر” پیجوییِ این پرسشِ اساسی است که گفتمانهای دینی و در این مورد کیشِ بیانی، چگونه هویتهای جنسی را میسازند و یا محدود و رها میکنند و اینکه این بینشِ معنوی چگونه توانسته امکان و چشماندازهایی در سوی تغییر هویتِ سنتی و مسلط و برپایی اساسهای سکولار نوین تاریخِ معاصر را ایجاد کند. بابیه از همان جداییِ آغازین از سرچشمههای اسلامی، به شریعت، فقه و ارادهی مردانِ مذهبِ غالب معترض بود و کلیدِ گذر به جامعهای نوین را نسخِ آنچه سرانِ دینی بافته و جاری کرده بودند میشناخت. جامعه و مناسباتِ پیشین را زمانهی نابالغی و امرِ جدید را افقِ نوینِ ورود به دورانِ بلوغِ بشری خواند. پرورش یافتهگانِ این خاندانهای دگربین و پیشگام از معترضینِ اصلیِ وضع و منزلت و فرودستیِ زنان محسوب میشدند. زنانِ آیینِ بابی از همان آغاز با آزار و مقابلهی خشونتبار و تحقیرِ ادارهکنندهگانِ سیاسی و دینیِ مسلط روبهرو شدند. بهرغمِ این تقابلِ نابرابر، باورها و آرای غیرِ متعارفِ بابیان در امرِ زنان و بینش و کنشِ زنان و مردانِ جسور و تغییرجویی چون قرةالعین، میرزا آقاخان کرمانی، صدیقۀ دولتآبادی و کلِ خاندانهای دولتآبادی، روحی، سرلتی، صنعتی و بسیاری دیگر که در این کتاب و کتابِ “کارنامه و تاثیر دگراندیشان ازلی در ایران” نام و نشان داده شده و هزاران گمنامِ در سایه ماندهی این آیین، بهعنوانِ بدیلی نوین و بومی، افقِ متفاوتی را بر مردمِ ایران بهویژه اهلِ فضل و تحولجو گشودند. پروردگانِ این آیین با پیشبردنِ تعلیم و تربیتِ غیرِ سنتیِ نوین، پرده افکنی از سکوتِ صدا و سخنِ زنانه، حضور در عرصههای اجتماعی، افقهای نوینِ فرهنگی، پوشش و حجاب، منزلت و حقوقِ زنان، بسیاری از اولینها را آغاز کردند.