.قانون‌گذاری درباره‌ ی حقوق زن <> Ghanongozari darbareh ye hoghogh-e zan

قانون‌گذاری درباره‌ ی حقوق زن

در حکومت اسلامی ایران، از بدو تاسیس تاکنون، قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن محل بحث و چالش بوده است. این بحث‌ها از آن‌رو ادامه دارد که در قانون اساسی، فقط احکام شرع در جای تنها منبع قانون‌گذاری به رسمیت شناخته شده است و شانس و فرصتی برای قانون‌گذاری با هدف برابری حقوقی زن و مرد اساساً قابل تصور نیست. مهرانگیز کار در آغاز کتاب با تاکید بر نکات فوق نوشته است: «از طرفی تحولات اجتماعی چنان بوده و هست که نیازها و مطالبات زنان امروز ایران نمی‌تواند در قانون‌گذاری بر پایه‌ی شریعت انعکاس داشته باشد. ناهم‌خوانی نیازهای زنان ایرانی با قوانین جاری اوضاع را بحرانی کرده و جمعی از فعالان حقوق زن با قبول درجات بالایی از خطر به برپایی اجتماعات مسالمت‌آمیز اقدام می‌کنند و اعتراض خود را نسبت به قوانین تبعیض‌آمیز با صدای بلند اعلام می‌دارند.» کتاب قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن، در برگیرنده‌ی تعاریف و مثال‌هایی است که نشان می‌دهد دیدگاه‌های دینی در مجالس شورای اسلامی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام چگونه با حقوق زنان برخورد کرده‌اند. نویسنده نوشته است: «مقصود از دیدگاه‌های موثر در قانون‌گذاری، دیدگاه افراطیون اسلامی و دیدگاه میانه‌رو اسلامی است. هریک از این دیدگاه‌ها از آغاز انقلاب 1357 در صحنه‌ی قانون‌گذاری حاضر بوده و در بیش‌تر موارد دیدگاه تندرو راه را بر دیدگاه میانه‌رو بسته است. میانه‌روها زیر سلطه‌ی تندروها که در تمام حوزه‌های زمامداری نقش اول را ایفا می‌کنند جرئت نکرده یا نتوانسته‌اند در حدود نظریه‌های فقهی خود که تعدیل و بهبود حقوق زن در پناه آن میسر است به بازنگری قوانین بپردازند.» در این کتاب پژوهشی نویسنده ضمن ارائه تعاریف دو دیدگاه دینی موثر در قانون‌گذاری، تاکید کرده است که در نظام حکومت اسلامی ایران، هرگز نظریه‌ی برابری حقوق زن و مرد که مبتنی بر ضوابط جهانی حقوق بشر است نمایندگانی در نهادهای قانون‌گذاری نداشته است. وی نوشته است: «صاحبان نظریه‌ی برابری یا غیر فعال بوده و در اکثریت خاموش زیسته‌اند، یا در حوزه‌ی حقوق زن فعال شده‌اند که همواره زیر فشارهای امنیتی به‌سر برده‌اند. این برخوردها که به‌تدریج به بحران منجر می‌شود تا زمانی که قانون اساسی تغییر نکند و دین و حکومت از یکدیگر جدا نشوند ادامه خواهد داشت.» مهرانگیز کار با توضیح این که جوامع مسلمان جهان دير يا زود زیر سلطه‌ی رشد و سرعت نيروهاي ارتباطي خاستگاه جنبش زنان خواهد شد، نوشته است: «بسياري از صاحب‌نظران طيف مجتهدين و كارشناسان امور ديني اطمینان می‌دهند كه قانون‌گذاري بر مبناي ضوابط جهاني حقوق بشر با روح اسلام در تضاد نيست و مي‌تواند بحران حقوق زن مسلمان را در جهان امروز مهار كند. هنوز صدق ادعای اینان ثابت نشده، ولی در هر حال بر پایه‌ی نیازهای روز در سراسر جهان رو به گسترش است. سخنگویانی که این‌گونه تفاسیر اسلامی را نمایندگی می‌کنند هنوز در وضعیت حقوقی زنان مسلمان تاثیر‌گذار نبوده‌اند.» به گفته‌ی نویسنده، «کتاب قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن در سال 1382 تدوین شده است. دو ناشر در داخل ایران، مدت دو سال کوشش کردند برای چاپ و نشر کتاب مجوز اخذ کنند. متاسفانه وزارت ارشاد از صدور مجوز خودداری کرد. بدین‌ترتیب وزارت ارشاد دولت آقای محمد خاتمی و وزارت ارشاد دولت آقای محمود احمدی‌نژاد هر دو در برابر چاپ این کتاب که می‌تواند مانند کتاب مرجع مورد استفاده قرار گیرد مانع ایجاد کردند. لذا کتاب در سوئد منتشر شد تا پژوهشگرانی که حقوق زنان ایرانی را برای تحقیق انتخاب کرده‌اند بتوانند به روند تحولات قانون‌گذاری که در آن شرح داده شده است استناد جویند.» کتاب در سه فصل به تحولات قوانین مربوط به زنان در نیم قرن اخیر می‌پردازد. از جمله به نکاتی چون: «قانون خدمات اجتماعي زنان»، «مراكز رفاه خانواده»، «قانون حمايت خانواده»، «حق قضاوت»، «سن ازدواج»، «نكاح دختران بالغ و رشيد»، «ثبت عقد نكاح يا طلاق يا رجوع در دفاتر رسمي، «تابعيت زنان»، «استخدام زنان در نيروهاي مسلح»، «حضانت مادران»، «تصويب قوانين خشونت‌آميز عليه زنان»، «سن ورود به مسئوليت جزايي»، «روابط جنسي»، «ديه‌ی زن»، «بي‌اعتنايي به عواطف و حقوق مادر»، «تصويب قوانين و مقررات سودمند به حال زنان»، «شرحي بر عملكرد ساير نهادهاي مؤثر قانون‌گذاري‌ درباره‌ی حقوق زن»‌، «نمونه‌هايي از نظرات فقهای شوراي نگهبان»، «نقدي بر عملكرد شوراي نگهبان»، «نقدي بر عملكرد مجمع تشخيص مصلحت نظام»، «نمونه‌هايي از مصوبات مجمع تشخيص مصلحت نظام»، «مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي» و … مهرانگیز کار متولد اهواز است و فارغ‌التحصیل رشته‌ی حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی از دانشگاه تهران. از او پیش از انتشار کتاب «شورش»(سوئد. نشر باران، ۲۰۰6)، کتاب‌های فرشته عدالت و پارههای دوزخ (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۰)، پژوهشی در هويت تاريخی زنان ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۱. تاليف مشترک با شهلا لاهيجی)، زنان در بازار کار ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۳)، بچه‌های اعتياد (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۵ چاپ دوم)، حقوق سياسی زنان در ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۸)، رفع تبعيض از زنان: مطالعه تطبيقی کنوانسيون رفع همه اشکال تبعيض آميزعليه زنان با قوانين داخلی ايران (تهران: نشر قطره، ۱۳۷۹)، ساختار حقوقی نظام خانواده در ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۸)، خشونت عليه زنان در ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۸۰)، موانع حقوقی توسعه سياسی در ايران (تهران، نشر قطره، ۱۳۷۹)، مشارکت سياسی زنان ايران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷9) و گردنبند مقدس(سوئد. نشر باران، ۲۰۰۲) منتشر شده است.

(برگرفته از سایت ناشر)