مشیری، فریدون

بیوگرافی فریدون مشیری

فریدون مشیری در تاریخ سی‌ام شهریور ماه ۱۳۰۵ در شهر تهران و خیابان ایران به دنیا آمد. از آن جایی که جد پدری فریدون، به خاطر یک مأموریت اداری به شهر همدان مهاجرت کرده بود، پدرش ابراهیم مشیری افشار در سال ۱۲۷۵ هجری شمسی در شهر همدان به دنیا آمد اما در دوران جوانی به تهران آمد و در سال ۱۲۹۸ بود که در وزارت پست مشغول به کار شد. مادرش نیز اعظم السلطنه نام داشت ولی به او لقب خورشید را داده بودند. مادر فریدون بسیار به شعر و ادبیات علاقه داشته و حتی گاهی شعر می‌سروده است.

فریدون کلاس اول و دوم ابتدایی خود را در شهر تهران سپری کرد، سپس به دلیل مأموریت اداری پدرش به مشهد رفتند و پس از گذشت چند سال مجدد به تهران بازگشتند. وی سه سال دبیرستان را ابتدا در مدرسه دارالفنون گذراند و پس از آن به دبیرستان ادیب رفت. مشیری هم‌زمان با تحصیل در سال آخر دبیرستان در اداره پست و تلگراف مشغول به کار شد. در همان سال مادرش در سن ۳۹ سالگی در گذشت که اثر عمیقی در او بر جا گذاشت. وی سپس در آموزشگاه فنی وزارت پست و تلگراف مشغول تحصیل شد. از همان زمان به مطبوعات روی آورد و در روزنامه‌ها و مجلات کارهایی از قبیل خبرنگاری و نویسندگی را به عهده گرفت.

وی بعدها در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران به تحصیل ادامه داد. اما کار اداری از یک سو و کارهای مطبوعاتی از سوی دیگر باعث شد سرانجام تحصیل را رها کند و کار در مطبوعات را ادامه دهد. مشیری از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۱ مسئول صفحه شعر و ادب مجله روشنفکر بود. این صفحات به تمام زمینه‌های ادبی و فرهنگی از جمله نقد کتاب، فیلم، تئاتر، نقاشی و شعر می‌پرداخت. بسیاری از شاعران مشهور معاصر، اولین بار با چاپ شعرهایشان در این صفحات معرفی شدند. مشیری در سال‌های پس از آن نیز تنظیم صفحه شعر و ادبی مجله سپید و سیاه را برعهده داشت، او در همان سال‌ها با مجلهٔ سخن به سردبیری پرویز ناتل خانلری همکاری داشت. وی در سال ۱۳۵۰ به شرکت مخابرات ایران انتقال یافت و در سال ۱۳۵۷ از خدمت دولتی بازنشسته شد.

مشیری از دوران خردسالی به شعر علاقه داشت و در دوران دبیرستان و سال‌های اول دانشگاه، دفتری از غزل و مثنوی ترتیب داد. آشنایی با قالب‌های شعر نو، او را از ادامه‌ی شیوه‌ی کهن بازداشت، اما راهی میانه را برگزید. فریدون مشیری در ۱۳۳۴ نخستین دفتر شعرش را با نام تشنه طوفان و با مقدمه محمدحسین شهریار و علی دشتی منتشر کرد که نیمی از آن اشعار کلاسیک و نیم دیگر شعر نو بود.

وی در ۱۳۳۵ دومین دفتر شعرش را با عنوان گناه دریا منتشر کرد که بازتاب زیادی در میان مردم داشت. اما این ایام دیری نپایید. عبدالحمید آیتی نویسنده و نظریه‌پرداز، انتقاد تندی از اشعار و سبک فریدون مشیری کرد که شاعر را دل آزرده ساخت و موجب شد وی تا پنج سال هیچ اثری چاپ نکند. فریدون مشیری پس از پنج سال و در سال ۱۳۴۰ سومین دفتر شعرش را تحت عنوان ابر منتشر کرد. مشیری که توجه خاصی به موسیقی ایرانی هم داشت از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ عضویت در شورای موسیقی و شعر رادیو را پذیرفت.

فریدون مشیری در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی و به دلیل بازنشستگی و فراغت از مشاغل اداری و دولتی بیشتر به شعر و ادبیات پرداخت. در ده سال آخر عمرش آن قدر پر کار شده بود که از مجموع دوازده دفتر چاپ شده از وی شش دفتر مربوط به ده سال آخر عمرش است.

شعر کوچه فریدون مشیری

معروف‌ترین اثر فریدون مشیری شعر کوچه نام دارد که در اردیبهشت ۱۳۳۹ در مجله «روشنفکر» چاپ شد. این شعر از زیباترین و عاشقانه‌ترین شعرهای نو زبان فارسی است. شعر کوچه فریدون در در سال ۱۳۴۰ شهرت زیادی پیدا کرد باعث شد عنوان دفتر شعر ابر به ابر و کوچه تغییر پیدا کند.

متن شعر کوچه

بی تو، مهتاب شبی باز از آن کوچه گذشتم
همه تن چشم شدم خیره به دنبال تو گشتم
شوق دیدار تو لبریز شد از جام وجودم
شدم آن عاشق دیوانه که بودم!

یادم آید که شبی با هم از آن کوچه گذشتیم
پر گشودیم و در آن خلوت دل خواسته گشتیم

یادم آید: تو بمن گفتی:
ازین عشق حذر کن!

با تو گفتنم:
حذر از عشق؟
ندانم
سفر از پیش تو؟
هرگز نتوانم

همسر فریدون مشیری

فریدون مشیری در سال ۱۳۳۳ با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد.

فرزندان فریدون مشیری

فریدون مشیری و اقبال اخوان دو فرزند به نام‌های بابک و بهار از خود به یادگار گذاشتند.

درگذشت فریدون مشیری

مشیری سال‌ها از بیماری رنج می‌برد و در بامداد روز جمعه ۳ آبان‌ماه ۱۳۷۹ خورشیدی در ۷۴ سالگی در تهران درگذشت. آرامگاه او در بهشت زهرا، قطعهٔ ۸۸ (قطعهٔ هنرمندان)، ردیف ۱۶۴، شمارهٔ ۱۰ است.

آثار فریدون مشیری

دفترهای شعر

• ۱۳۳۴ – تشنه طوفان
• ۱۳۳۵ – گناه دریا
• ۱۳۳۷ – نایافته
• ۱۳۴۰ – ابر
• ۱۳۴۵ – ابر و کوچه
• ۱۳۴۷ – بهار را باور کن
• ۱۳۴۷ – پرواز با خورشید
• ۱۳۵۶ – از خاموشی
• ۱۳۴۹ – برگزیده شعرها
• ۱۳۶۴ – گزینه اشعار
• ۱۳۶۵ – مروارید مهر
• ۱۳۶۷ – آه باران
• ۱۳۶۹ – سه دفتر
• ۱۳۷۱ – از دیار آشتی
• ۱۳۷۲ – با پنج سخن‌سرا
• ۱۳۷۴ – لحظه‌ها و احساس
• ۱۳۷۸ – آواز آن پرنده غمگین
• ۱۳۷۹ – تا صبح تابناک اهورایی
• ۱۳۸۴ – نوایی هماهنگ باران
• ۱۳۸۴ – از دریچه ماه

قطعات موسیقی فریدون مشیری

برخی از قطعات موسیقی که بر روی اشعار فریدون مشیری ساخته شده‌است، عبارتند از:

• ناز نگاه – علیرضا افتخاری (آلبوم ناز نگاه)
• شور عاشقانه – علیرضا افتخاری (آلبوم شور عشق)
• تصنیف گل بهاری – علیرضا افتخاری (آلبوم زیباترین)
• بهشت آرزو – علیرضا افتخاری (آلبوم افسانه)
• تصنیف شور آفرین – علیرضا افتخاری (آلبوم عطر سوسن)
• تصانیف دل افروزتر از صبح و پاییز – علیرضا افتخاری (آلبوم پاییز)
• خاک پدران – شهریار رومی (آلبوم زمزمه‌ای در بهار)
• کوچه – شهریار رومی (آلبوم زمزمه‌ای در بهار)
• معراج – شهریار رومی (آلبوم زمزمه‌ای در بهار)
• سفره سین – شهریار رومی (آلبوم زمزمه‌ای در بهار)
• نمی‌خواهم بمیرم – شهریار رومی (آلبوم زمزمه‌ای در بهار)
• آخرین جرعه این جام- علیرضا قربانی
• اشتیاق – علیرضا قربانی
• نیایش – فرهاد فخرالدینی / محمد رضا شجریان
• دل تنگ- فؤاد حجازی / محمد اصفهانی
• آلبوم لبریز- بابک مشیری
• با برگ (نام ترانه: حریق خزان) -مهیار علیزاده / علیرضا قربانی
• گلچهره مپرس – محمدرضا شجریان
• آه باران – محمدرضا شجریان
• تصنیف تو کیستی – همایون شجریان

(برگرفته از سایت ایمنا)