کینزر، استیفن

ستیون کینزر نویسنده و روزنامه‌نگاری آمریکایی است که برای حدود بیست سال با نیویورک تایمز همکاری می‌کرد و تاکنون در مقالات خود، پنجاه کشور جهان را پوشش داده و چندین عنوان کتاب منتشر نموده است. مقالات و کتاب‌های کینزر موجب شده است که واشنگتن پست از او به‌عنوان « محبوب‌ترین نویسنده‌ی داستان‌های سیاست خارجی» یاد کند. مطرح ترین اثر او در ایران، کتابی است که با دو عنوان «همه‌ی آدم‌های شاه» و «همه‌ی مردان شاه» ترجمه شده و به چاپ رسیده است.

زندگینامه‌ی استیون کینزر

استیون کینزر متولد چهارم آگوست سال ۱۹۵۴میلادی است. . او که همیشه به روزنامه‌نگاری علاقمند بود، در جوانی با تهیه‌ی گزارش برای روزنامه‌ی دبیرستانش، نخستین گام‌هایش در این حرفه را برداشت. استیون در کالج به تحصیل در رشته‌ی تاریخ پرداخت و انتظار می‌رفت که به یک مورخ تبدیل شود؛ اما او هیچ علاقه‌ای به تدریس دانشگاه نداشت و خبرنگاری و به ویژه خبرنگاری خارجی را راهی برای تماشای روند ساخته شدن تاریخ یافت و آن را برگزید. اولین سفر خارجی کینزر از ایالات متحده‌ی آمریکا، به‌عنوان خبرنگار آزاد، در اواسط دهه‌ی ۱۹۷۰ به آمریکای مرکزی بود و نخستین داستان بلند او، پیرامون انقلاب نیکاراگوئه در سال۱۹۷۹ نوشته شد و سپس به‌عنوان اولین شغل رسمی خود، برای مدتی به نوشتن یک ستون برای یک روزنامه‌ی هفتگی در بوستون مشغول بود.

استیون کینزر تاکنون به کشورهای بسیاری سفر کرده اما فقط در سه کشور اقامت طولانی داشت. او به عنوان رئیس دفتر روزنامه‌ی نیویورک تایمز، در سال‌های ۱۹۸۳ تا۱۹۸۹ را در نیکاراگوئه اقامت داشت و جنگ و تحول در آمریکای مرکزی را پوشش می‌داد. در این زمان، دانشگاه کلمبیا جایزه‌ی روزنامه‌نگاری معتبری به او اهدا نمود. کینزر از ۱۹۹۰ تا۱۹۹۶ را در شهرهای بیورو و برلین آلمان زندگی کرد و اتحاد آلمان و سایر رویدادهای وقت اروپا را نظیر جنگ داخلی یوگوسلاوی و ظهور دولت‌های پساکمونیست، پوشش داد و سپس به استانبول رفت و چهار سال را در آن شهر گذراند و طی این مدت از ترکیه، قفقاز و کشورهای خاور میانه گزارش تهیه می‌کرد و پس از پایان این مأموریت‌ها، کتاب «هلال و ستاره» را قلم زد.

کینزر پس از ترک نیویورک تایمز در سال۲۰۰۵، به تدریس روزنامه نگاری، علوم سیاسی و روابط بین الملل در دانشگاه‌های نورت‌وسترن و بوستون مشغول شد و در سال۲۰۰۸ از دانشگاه دومینیکن، مدرک دکترای افتخاری اخذ نمود.

کتاب‌های مطرح او عبارت‌اند از: «همه‌ی مردان شاه»، ماجرای یک کودتای آمریکایی در ایران و ریشه های ترور در خاورمیانه، «هلال و ستاره : ترکیه بین دو جهان»، و «خون برادران» شرایط زندگی و جنگ در نیکاراگوئه و همچنین در نوشتن کتاب «میوه‌ی تلخ» همکاری کرد که داستان ناگفته‌ای از کودتای آمریکایی در گواتمالا است.

کتاب‌ها و آثار استیون کینزر

«خون برادران(۱۹۹۱)» داستان دراماتیک کینزر از جنگ‌های چندین ساله‌ی قدرت در کشورهای آمریکای مرکزی است که در سال ۱۹۷۹ با سرنگونی دیکتاتوری اسموزا در نیکاراگوئه سرچشمه گرفت. این کتاب، تصویری واضح و پر جنب‌و‌جوش از مردم نیکاراگوئه و زمین آتشفشانی آن‌ها، فرهنگ و تاریخ پر از قدرت‌طلبی و خونریزی و قیام است. «خون برادران» کتابی است جذاب و دقیق و تصویری از تجاربی که کینزر هرگز در روزنامه نمی‌نویسد. استیون کینزر در کتاب «هزار تپه» در مورد آفریقا، تولد دوباره‌ی رواندا و مردی که رویایش را دیده بود نوشته است. اسقف اعظم دزموند توتو از آفریقای جنوبی، آن را “یک گزارش جذاب نامیده است که یک اتفاق معجزه آسا را در پیش روی ما قرار می‌دهد.

«سرنگونی: قرن تغییر رژیم برای آمریکا از هاوایی تا عراق (۲۰۰۶)»، روایت تاریخی کوبنده‌ای است از برنامه‌ریزی آمریکا برای براندازی چهارده حکومت با کودتاها، انقلاب‌ها و تعرضاتی که البته همه‌ی آن‌ها به‌ نفع آمریکا ختم نشد. «تغییر رژیم» به رهبری جرج دبلیو بوش آغاز نشد؛ بلکه بیشتر از صد سال است که از اساس سیاست‌های خارجه‌ی آمریکا بوده است. ایالات متحده از آغاز فروپاشی سلطنت هاوایی در سال ۱۸۹۳، از طریق جنگ با اسپانیا، جنگ سرد و حتی امروزه، تمایل شدیدی به سرنگونی دولت‌هایی دارد که آن‌ها را سدی برای اهداف سیاسی و اقتصادی خود می‌بیند. او در این کتاب از حمله‌ی آمریکا به عراق در سال۲۰۰۳ به عنوان نمونه یاد کرده‌است. استیون کینزر داستان‌های سیاستمداران، جاسوسان، فرماندهان نظامی و مدیران اجرایی را شرح می‌دهد که برای کنار گذاشتن پادشاهان، رؤسای جمهور و نخست وزیران پیش‌قدم می‌شوند. کینزر می‌خواهد توضیح دهد که چرا این مداخلات انجام شده و اثرات بلندمدت آن‌ها چیست. این کتاب ارزشمند، در ایران نیز ترجمه و منتشر شده است.

کینزر در سال۲۰۱۰ کتاب «بازگردانی» را پیرامون مسائل ایران، ترکیه و آینده‌ی آمریکا منتشر نمود که هافینگتون پست آن را «تمرینی جسورانه در تجدید روابط بزرگ ایالات متحده در خاور میانه» نامید. کتاب بعدی او «برادران: الن و جان فاستر دولِس و جنگ جهانی مخفیانه‌ی آن دو» بسیار مورد ستایش قرار گرفت و مجله‌ی وال استریت آن را «کارنامه‌ی روان شناختی، هوشمندانه و تحسین برانگیز از تاریخ مردمی» خواند. در سال۲۰۱۷، «پرچم حقیقی: تئودور روزولت، مارک تواین و تولد امپراتوری آمریکا» را منتشر کرد که نخستین بحث بزرگ آمریکا در مورد دخالت نظامی در خارج از کشور را توصیف می‌کند.

استیون کینزر در کتاب «همه‌ی مردان شاه» به شرح وقایع کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ در ایران و دخالت کشورهای انگلیس و آمریکا در این رویداد می‌پردازد و سعی دارد که تمام عوامل داخلی و خارجی پشت پرده‌ی این خیانت بزرگ، یا کسانی را که خود او «مردان شاه» می‌خواند، در یک قاب به نمایش بگذارد. داستان این کتاب، از نیمه‌شب بیست‌وپنجم مرداد آغاز می‌گردد؛ نثری روان و جذاب دارد و از زاویه دید سوم شخص روایت می‌شود و شخصیت‌های موثر از کرمیت روزولت ـ‌جاسوس آمریکایی‌ـ گرفته تا اشرف پهلوی، برادران رشیدیان و حتی آن لمتون ـ‌تاریخ‌نگار برجسته‌ی انگلیسی‌ـ به ترتیب در آن ایفای نقش می‌کنند.

یازده سرفصل «همه‌ی مردان شاه» عبارت‌اند از: «شب به خیر آقای روزولت»، «لعنت بر این اقبال»، «تا آخرین قطره‌ی خون مردم»، «موج نفت»، «فرامین ارباب»، «دشمنان نامرئی در همه جا»، «نمی‌دانید آن‌ها چقدر شرور هستند»، «امان از این پیرمرد زیرک»، «انگلیسی‌های کله‌پوک»، «گیوه‌ها را ور بکشید و راه بیفتید»، «می‌دانستم آن‌ها مرا دوست دارند» و «نگاه خیره‌ی گربه‌ای غول‌آسا». شخصیت اصلی داستان، کرمیت روزولت، جاسوسی آمریکایی است که با نام مستعار جیمز لاکریج به ایران آمده و مخفیانه با محمدرضاشاه پهلوی دیدار کرده و او را برای همکاری با کودتاچیان مجاب می‌کند. عملیاتی که بنا است برای برقراری کودتا در ایران برگزار شود، «آژاکس» نام دارد که از نام شوینده‌ای قوی گرفته‌ شده بود؛ چون قرار بود دولت مصدق را چنان بشوید و ببرد که اثری از آن و صنعت نفت ملی باقی نماند.