.عزاداران بیل <> Azadaran-e Bayal

عزاداران بیل

در این کتاب با طرح‌های مختلفی به طبع رسیده است .این کتاب مجموعه هشت داستان به هم پیوسته است که نویسنده در آن به مسائل ساده زندگی روستا می‌پردازد، از قحطی و بیماری می‌گوید، از دزدی‌های شبانه، از کشت و کار، و از عشق‌هایی که جز ناکامی نتیجه‌ای ندارند` .بیل ` دهی بسیار فقیر و دور افتاده است که بر کنار از هر نوع تغییری، در رمزها، تعصبات و خرافات گم شده است .افزون بر آن، مصیبت‌های طبیعی و اجتماعی چونان بلاهای هولناک بر جماعت ترسان نازل می‌شود و زندگی‌های بدوی‌شان را در هم می‌ریزند .

وقتی نامِ غلامحسین ساعدی را می‌شونیم، ناخودآگاه یاد شاهکار ادبی‌اش فیلم‌نامه‌ی «گاو» و روستای بَیَل می‌افتیم. این کتاب یکی از بهترین آثار غلامحسین ساعدی است و مجموعه‌ی هشت داستان با شخصیت‌ها و مکانی مشترک است که فقط با عنوان‌های قصه‎ی اول، قصه‎ی دوم و …، قصه‎ی هشتم از هم جدا شده‎اند. «گاو» قصه‌ی چهارم این مجموعه است.

در بَیَل نه از جوانی و طراوت خبری هست و نه از تولد. بَیَل پوسیده و متروک است. روستا زیر آوارِ بیماری، مرگ، حادثه و غارت کمر خم کرده و همین‌طور خانه است که درش گِل گرفته می‌شود. زمینه‌ای بیمارگونه در هر هشت قصه حکومت می‌کند (مشهدی حسن با مرگ گاوِ عزیزش چنان ضربه‌ای می‌خورد که آرام آرام مبدل به گاو می‌شود). بیماری‌ها، وضع زیست درمان‌گران و آداب رسوم مردم روستای بَیَل همه با هم می‌خوانند و هماهنگ‌اند. ننه خانوم و ننه فاطمه نمایندگان آن اعتقادات جادوگرانه و خرافه‌آمیزی هستند که ریشه در زندگانی بشر ابتدایی دارد. آن‌ها با علم و کتل و شمعدان‌ها و امام‌زاده‌ی خود نقش پزشک را بازی می‌کنند، به هنگام مصیبت ظاهر می‌شوند و برای از بین بردن بلا می‌خواهند از نیروهای مرموز طبیعت کمک بگیرند.

عزاداران بَیَل به نوعی انتقاد به وضع بی‎سوادی، محرومیت و فقر موجود در جامعه‎ی روستایی است. روستاهایی که از ابتدایی‎ترین امکانات زندگی بی‎بهره‌اند.