Samad:Sakhtar-e yek Ostoureh

صمد: ساختار یک اسطوره

صمد بهرنگی از اسطوره های دوره پیش از انقلاب است. بسیاری از جوانان دیروز، از جنبه عاطفی به صمد وابسته اند، چرا که او را نشان و نماد روزگار آرمان خواهی می دانند. امروزه در هر محفلی که از صمد سخن به میان می آید، همه در پی کشف معمای وجود او بر می آیند. چنین رویکردی به زندگی و آثار صمد بهرنگی از کجا سرچشمه می گیرد؟ از کنش ها و واکنش های اجتماعی سیاسی مایه می گیرد یا این که برگرفته از آثار ادبی اوست؟ اسطوره صمد بهرنگی، برآیندی از ذهنیت جامعه ایران در دوره پیش از انقلاب به شمار می آید و تحلیل زندگی و آثار او بخش از تاریکی های تاریخ ما را روشن می سازد. کتاب حاضر پژوهشی ارزشمند و تحلیلی فراگیر درباره صمد بهرنگی است. نخستین پیش انگاره پژوهشی این کتاب، جدایی از چارچوب ها و قالب های بسته ایدئولوژیک و پذیرش گفت و گوی علمی است. کوشش شده است تا به دور از هرگونه گرایش عاطفی، به تحلیل تکوینی، ساختاری و تخیل شناسی موضوع پژوهش پرداخته شود. برای ریشه یابی ساخت اسطوره صمد در جامعه دو قطبی پیش از انقلاب، ویژگی های اسطوره صمد با مفهوم پایه ای اسطوره سنجیده شده است.آنگاه روزشمار زندگی او در پیوند با رویدادهای اجتماعی دنبال شده تا بنیادهای ذهنی این اسطوره تحلیل شود. سپس در گام های بعدی، برپایه بازخوانی آثار صمد به رازگشایی ساختارهای ذهنی او از زاویه های گوناگون پرداخته شده است. بی گمان، نخستین گام برای ارزیابی خردورزانه، کنارنهادن اندیشه آرمانی وبه کارگیری نگرش انتقادی است. نویسندگان در پی زدودن چهره اسطوره ای صمد یا اسطوره زدایی نیستند، بلکه می کوشند به شناخت درست چهره اسطوره ای و ادبی او یاری رسانند.