محمد: تولد – وفات
اسلام به مثابه یکی از بزرگترین آئین های اعتقادی با قریب یک و نیم میلیارد پیرو و هوادار، از جهات مختلف در کانون توجه و کنش و واکنشهای کلان جهانی قرار دارد، و روزی نیست که موضوعی در ارتباط با اسلام و یا پاره یی مسائل مربوط به مسلمانان، در صدر اخبار مهم و تیتر اول رسانه های اصلی بین المللی نباشد. جمعیت مسلمانان نیز در سراسر دنیا از رشد چشم گیری برخوردار است و از جمله گفته می شود آمار مسلمانان ایالات متحده طی یکی دو سال گذشته از شمار یهودی ها در این کشور فراتر رفته، و بر اساس مستندات یک فیلم در واتیکان، ظرف 7 سال آینده، اسلام به دین اول مردم جهان تبدیل خواهد شد.
رودنسون نیز به هنگام تالیف کتاب محمد (ص) تلویحا به موضوع جلب توجه فزاینده ی اسلام به لحاظ جهانی و ”بحث و جدل فراوانی که پیرامون سوژه ی اصلی بیوگرافی محمد و آبشخور آموزه های او در گرفته” اشاره میکند و بر ”اهمیت رو به گسترش” پیامبر برای ”دنیای مدرن” تاکید میگذارد. او همچنین خاطر نشان می سازد که اکنون پیروان و هواداران محمد به میزان قابل توجهی در میان ما اروپایی ها حضور دارند.”
بدیهی است که این میزان گسترش و فزایندگی، و این میزان جلب توجهات نسبت به آئین اسلام نیز افراد و گروه هایی که اسلام را رقیب خود میدانند برانگیزاند و زمینه ی کشمکش هایی را میان آنان و عموم مسلمانان فراهم آورد.
از این رو و با در نظر گرفتن همه ی این عوامل است که پرداختن هر چه بیشتر به آئین اسلام به لحاظ نظری و طرح از جمله بخش هایی از تاریخ دوران آغازین اسلام و شکل گیری این آئین بزرگ، و یا بیوگرافی پیامبر، نه تنها نیازی به توجیه و توضیح ندارد بلکه به طور کل، ضرورت نیز پیدا میکند. به دیگر سخن، گویی داستانِ همواره نو شونده ی اسلام و پیامبر اسلام قصه یی شنیدنی است که از هر زبان که گفته شود و بر هر سیاقی که روایت گردد نامکرر خواهد بود.
کتاب ماکسیم رودنسون در باره ی پیامبر از ویژگی های خاصی نیز برخوردار است. نویسنده، یک تاریخ نگار و متفکر فرانسوی است، یک یهودی زاده، یک مارکسیست، یک عضو سابق حزب کمونیست، یک حامی صریح جنبش فلسطین، یک تئوریسین، یک نیروی چپ مستقل و نیز به گفتهی خودش یک ”آتهایست” و ملحد است. کسی است که به ماوراالطبیعه و متافیزیک، به خدا و فرشته، و وحی و نبوت اعتقادی ندارد؛ با این حال باز به گفته ی خودش چون ”محمد شخصیتی است که وجود داشته و اسلام نیز قطعا وجود دارد”، از ”بیش از 65 سال پیش، نسبت به این شخصیت بزرگ تاریخی و جامعهی [اسلامی]، علاقهیی” در او بوجود می آید، تا جایی که خود را ”برادر” پیامبر خدا ”محمد بن عبدالله” مینامد. و در نهایت همین علاقهمندی او را بر آن میدارد تا به تالیف کتاب محمد و نقل تاریخچهی دوران اولیهی اسلام بپردازد.
توجه داشته باشیم که کتاب رودنسون، خوانندگان خاص خود را دارد و می تواند برای بسیاری از خوانندگان فارسی زبان جذاب و پر کشش باشد. کسانی که به مطالعهی این بیوگرافی از پیامبر جذب می شوند چه بسا به هر دلیل سیرة النّبویه نوشته ی ابن هشام را نخوانند؛ هرچند که هر دو اثر اساسا از منابع و مآخذ یکسانی بهره برده اند. شاید باشند کسانی که مایلند پرتره ی پیامبر را مثلا از نگاه یک فرد بیرون از اسلام – نظیر ماکسیم رودنسون – تماشا کنند و روایت خاص او را در باره ی پیامبر بشنوند.
Maxime Rodinson, both a maverick Marxist and a distinguished professor at the Sorbonne, first published his biography of Muhammad in 1960. The book, a classic in its field, has been widely read ever since. Rodinson, though deeply versed in scholarly studies of the Prophet, does not seek to add to it here but to introduce Muhammad, first of all, as “a man of flesh and blood” who led a life of extraordinary drama and shaped history as few others have. Equally, he seeks to lay out an understanding of Muhammad’s legacy and Islam as what he called an ideological movement, similar to the universalist religions of Christianity and Buddhism as well as the secular movement of Marxism, but possessing a singular commitment to “the deeply ingrained idea that Islam offers not only a path to salvation but (for many, above all) the ideal of a just society to be realized on earth.”
Rodinson’s book begins by introducing the specific land and the larger world into which Muhammad was born and the development of his prophetic calling. It then follows the steps of his career and the way his leadership gave birth to a religion and a state. A final chapter considers the world as Islam has transformed it.