ایران و چنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول و پیامدهای آن را می توان مهم ترین فصل سیاسی تاریخ قرن بیستم دانست. سقوط امپراتوری های بزرگ مانند عثمانی و تأسیس کشورهای جدید تنها بخشی از دستاوردها و تحولات حاصل از این جنگ بود. گرچه در آغاز، دولت ایران رسما بی طرفی خود را اعلام نمود، اما هیچ یک از دولت های متخاصم به آن توجه نکردند و این گونه بود که کشور ایران تبدیل به آوردگاه ابرقدرت ها شد. آنچه در طول این جنگ بر ایران گذشت، سنگ بنایی شد برای تغییراتی گسترده در ساختار سیاسی کشور، تا آنجا که در در نهایتا موجب سقوط سلسله قاجاریه گردید. کتاب ایران و جنگ و جهانی اول به خلاصه ای از رویدادهای این دوره می پردازد.
کتاب ”ایران و جنگ جهانی اول ” پژوهشی از تورج اتابکی است که به مساله جنگ جهانی اول در ایران می پردازد. جنگ جهانی اول که منجر به سرنگونی رژیم قاجار و جایگزینی رضاشاه به جای او شد، در تاریخ ایران مدرن بسیار مهم بود. انقلاب مشروطه 1906-1909 با هدف لغو رژیم خودسرانه و ایجاد قانون اساسی و پارلمان مدرن انجام شد. اما ناآرامیها و شورشهای فزاینده استانی توسط مردم کوچ نشین، هرج و مرج و بیثباتی را به همراه داشت که با فشارهای جنگ و مداخله قدرتهای خارجی تشدید شد. ایران در آستانه فروپاشی قرار داشت، مدرنیزاسیون شکست خورده بود و ناامیدی و فشار فزاینده طبقات متوسط سرخورده، روشنفکران و جمعیت شهری، زمینه را برای تمرکز قدرت در زمان «مرد نظم» – رضاشاه – فراهم کرد.
he First World War, leading to the overthrow of the Qajar regime and replacement by Reza Shah, was pivotal in the history of modern Iran. The Constitutional Revolution of 1906-09 aimed to abolish the arbitrary regime and bring in a modern constitution and parliament. But growing provincial unrest and rebellion by nomadic peoples brought chaos and instability, heightened by the strains of war and intervention by foreign powers. Iran was on the brink of disintegration, modernisation had failed, and growing frustration and pressure from the disillusioned middle classes, intelligentsia and urban population, set the stage for centralisation of power under the `Man of Order’ – Reza Shah.