بدن فراموش نمی کند
کتاب بدن فراموش نمی‌کند اثری است در حوزه‌ی روانشناسی که با نظر به آسیب‌های روانی و تروما، روش‌هایی را برای بهبودِ سلامت روان ارائه می‌دهد. بسل ون در کولک در این اثرِ پرفروشِ نیویورک تایمز، از تجربیات خود در مواجهه با نمونه‌های مختلف بیماران استفاده می‌کند تا به افراد آسیب‌دیده کمک کند از تروما رهایی یابند و به زندگی معمولیِ خود بازگردند.
درباره‌ی کتاب بدن فراموش نمی‌کند
تروما یا آسیب روانی شدید، اصولاً تحمل‌ناپذیر و توان‌فرساست. بیشتر قربانیان تجاوز، سربازان جنگی و کودکانی که آزار دیده‌اند وقتی به آنچه بر سرشان گذشته فکر می‌کنند، اندوهشان به حدی است که می‌کوشند فکر آن رویدادها را از ذهنشان دور کرده، وانمود کنند اتفاقی نیفتاده و در نهایت با آن کنار بیایند. با داشتن خاطره‌ی ترس و احساس شرمساری از ضعف و آسیب‌پذیری مطلق، ادامه‌ی حیات به انرژی بسیار عظیمی نیاز دارد. ازاین‌رو بسل ون در کولک (Bessel van der Kolk) به‌عنوان متخصصی در زمینه‌ی ترومای روانی، کتاب بدن فراموش نمی‌کند (The Body Keeps the Score) را نگاشته تا در وهله‌ی اول، نحوه‌ی عملکرد ذهن و بدن را در یک ماجرای تروماتیک شرح دهد و در وهله‌ی دوم، مسیرهای رسیدن به بهبودی را برای مخاطبان ترسیم کند.
ما انسان‌ها جزء گونه‌هایی فوق‌العاده سرسختیم. از زمان‌های کهن تاکنون، از جنگ‌های پی‌درپی، بلایای بی‌شمار و خشونت و خیانت در زندگی جان سالم به در برده‌ایم. اما تجربه‌های منجر به تروما چه در سطحی بزرگ (روی تاریخ و فرهنگ ما)، چه در سطحی شخصی‌تر (روی خانواده‌هایمان) بی‌تردید ردی از خود به‌جای می‌گذارند و رازهایی تاریک به‌شکلی نامحسوس از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. اثر این تجربه‌ها روی ذهن و هیجانات، ظرفیت ما برای شادی و برقراری روابط صمیمی و حتی زیست‌شناسی و دستگاه ایمنی بدن ما نیز به جا می‌ماند.
تروما نه‌تنها بر کسانی که مستقیماً در معرض آن هستند، بلکه بر افراد مجاور نیز تأثیر می‌گذارد. سربازانی که از جنگ به خانه برمی‌گردند ممکن است با خشم و غیاب عاطفی خود خانواده‌هایشان را بترسانند. همسر مردانی که به اختلال استرس پس‌از تروما (پی‌تی‌اس‌دی) دچارند، میل به افسردگی دارند و فرزندان مادران افسرده نیز در معرض خطر بزرگ شدن در ناامنی و اضطراب هستند. قرار داشتن در معرض خشونت خانوادگی در کودکی غالباً موجب دشواری در ایجاد روابطی پایدار و اعتمادبرانگیز در بزرگ‌سالی می‌شود.
بسل ون در کولک قصد دارد کتاب بدن فراموش نمی‌کند هم حکم راهنما را برای مخاطبانش داشته باشد و هم نقش دعوت‌کننده را ایفا کند؛ دعوتی برای متعهد شدن به مواجهه با واقعیت تروما، بررسی بهترین روش درمان آن و وقف خود، به‌مثابه‌ی افراد جامعه، برای بهره‌گیری از تمامی ابزارهای موجود به‌منظور پیشگیری از وقوع آن.
این کتاب ما را در درک تروما یاری می‌رساند و سبب می‌شود تا هم به ساختار ذهن، هم به فرایندهایی که ذهن به کمک آن التیام می‌یابد، نگاه متفاوتی داشته باشیم.
نشر میلکان کتاب بدن فراموش نمی‌کند را با ترجمه‌ی اکبر درویشی روانه‌ی بازار کرده است.
افتخارات کتاب بدن فراموش نمی‌کند
- اثرِ پرفروش نیویورک تایمز؛
- اثرِ پرفروشِ آمازون؛
- کتابِ پرفروشِ AUDIBLE؛
- کتاب پرفروشِ بین‌المللی با فروشِ بیش از سه میلیون نسخه.
نکوداشت‌های کتاب بدن فراموش نمی‌کند
- کتاب بدن فراموش نمی‌کند را می‌توان یکی از بهترین راهنماهای بهبود سلامت روان در سی سال گذشته خواند؛ ایم اثر شگفت‌انگیز، خواندنی و مملو از مثال‌های جذاب بالینی است. (نورمن دویج)
- این کتاب برای هر کسی که با هر مشکلی دست‌وپنجه نرم می‌کند، مفید خواهد بود. (تارا وستور)
- بسل ون در کولک قویاً استدلال می‌کند که تروما از جدی‌ترین مسائلِ بهداشتِ روان است و باید برای آن کاری کرد. (New Scientist)
- بسل ون در کولک با رویکردی کل‌نگر به ذهن و بدن، تمرین‌هایی اثربخش را تدارک دیده تا افراد مبتلا به تروما، از آن به نفعِ بهبودی سلامت روان خود سود ببرند. (هنری استریک ون لینشوتن)
کتاب بدن فراموش نمی‌کند برای چه کسانی مناسب است؟
این کتاب به تمامِ کسانی که حادثه‌ای وحشتناک در گذشته سبب شده تا امروز زندگیِ روزمره‌یشان مختل شود، کمک می‌کند تا با ترومای خود مواجه شوند و با راهکارهایی مؤثر از آن عبور کنند. این اثر یاری‌رسانِ متخصصان هم خواهد بود.
جملات برگزیده‌ی کتاب بدن فراموش نمی‌کند
- در یک روز سرد و ابری در زمستان سال 1975، وقتی دوازده‌ساله بودم، شخصیت امروزم شکل گرفت… . مدت‌ها از آن روز می‌گذرد؛ اما آنچه درباره‌ی گذشته می‌گویند حقیقت ندارد… . حالا که به گذشته نگاه می‌کنم، می‌بینم که همه‌ی این 26 سال یواشکی به آن کوچه‌ی خلوت نگاه کرده‌ام. (خالد حسینی، بادبادک‌باز)
- به نظر می‌رسد زندگی عده‌ای از مردم در قالب روایت جریان دارد؛ زندگی خودم توقف‌ها و آغازهای بسیاری داشت. تروما نیز به همین شکل است. خط داستانی را قطع می‌کند…، به‌یک‌باره اتفاق می‌افتد و سپس زندگی به روال خود ادامه می‌دهد. کسی برای آن آماده‌یتان نمی‌کند. (جسیکا استرن، انکار)
- انسان به اندازه‌ی افرادی که وی را می‌شناسند خودهای اجتماعی دارد. (ویلیام جیمز، اصول روانشناسی)
- این‌طور نیست که چیز متفاوتی دیده شده، بلکه فرد متفاوت می‌بیند. انگار که بُعدی جدید کنش مکانی دیدن را تغییر داد. (کارل یونگ)
در بخشی از کتاب بدن فراموش نمی‌کند: مغز، ذهن و بدن در بهبود تروما می‌خوانیم
در بسیاری از مدارس، تنبیه کودکان برای شلوغ‌کاری، حواس‌پرتی یا خشم‌های پرخاشگرانه که همگی‌شان اغلب جزء علائم استرس ترومایی‌اند، امر معمولی است. در چنین مواقعی، مدرسه به‌جای آنکه پناهگاه امنی برای دانش‌آموز باشد، خودش هم محرک ترومایی دیگری می‌شود. مشاجرات شدیداللحن و تنبیه در بهترین حالت موقتاً از بروز رفتارهای پذیرفته‌نشده جلوگیری می‌کنند؛ اما چون سیستم هشداردهنده‌ی اصلی و هورمون‌های استرس آرام نشده‌اند، بدون‌شک کودک با عامل تحریک‌آمیز بعدی از کوره در خواهد رفت.
در چنین اوضاعی، قدم اول اذعان به ناراحتی کودک است؛ سپس معلم باید وی را آرام کند و آن‌گاه به‌دنبال دلایل آن بگردد و راه‌حل‌های محتمل را بررسی کند. مثلاً وقتی کودک کلاس‌اولی دچار به‌هم‌ریختگی می‌شود، معلمش را می‌زند و چیزهایی را به اطرافش پرت می‌کند، از معلمش می‌خواهیم محدودیت‌های مشخصی برایش تعیین کند و در عین حال به‌آرامی با او حرف بزند: «دوست داری آن پتو را دور خودت بپیچی تا کمک کند آرام‌تر شوی؟» (این کودک احتمالاً جیغ می‌زند «نه!» اما بعد زیر پتو چمباتمه می‌زند و آرام می‌گیرد.) پیش‌بینی‌پذیری و شفافیتِ انتظارات مقوله‌هایی اساسی‌اند؛ ثبات امری ضروری است. کودکانی که پیشینه‌ی خانوادگی پرآشوبی دارند اغلب اوقات نمی‌دانند مردم چگونه می‌توانند همکاری مؤثری با هم داشته باشند. ازطرفی بی‌ثباتی هم فقط به سردرگمی بیشترشان می‌انجامد. معلمانِ آگاه به تروما خیلی زود پی می‌برند که تماس با والدین کودک درباره‌ی رفتارهای شیطنت‌آمیز او احتمالاً به کتک‌خوردن و آسیب‌های ترومایی بیشتر وی می‌انجامد.
فهرست مطالب کتاب
پیشگفتار: مواجهه با تروما
بخش اول: واکاوی مجدد تروما
فصل اول: درس‌هایی از کهنه‌سربازان جنگ ویتنام
فصل دوم: تحول در فهم ذهن و مغز
فصل سوم: نگاهی به مغز: انقلاب علوم اعصاب
بخش دوم: مغز شما در زمان تروما این‌گونه است
فصل چهارم: فرار برای نجات جان: کالبدشناسی بقا
فصل پنجم: پیوندهای بدن و مغز
فصل ششم: ازدست‌دادن بدن، ازدست‌دادن خود
بخش سوم: ذهن کودکان
فصل هفتم: هم‌فکرشدن: دل‌بستگی و هم‌نوایی
فصل هشتم: به‌دام‌افتاده در روابط: هزینه‌ی سوء‌استفاده و بی‌توجهی
فصل نهم: نقش عشق چیست؟
فصل دهم: ترومای رشدی: همه‌گیری پنهان
بخش چهارم: آثار به‌جای‌مانده از تروما
فصل یازدهم: پرده‌برداشتن از اسرار: مسئله‌ی حافظه‌ی ترومایی
فصل دوازدهم: سنگینی تحمل‌ناپذیر به‌یاد‌آوری
بخش پنجم: مسیرهای رسیدن به بهبود
فصل سیزدهم: رهایی از تروما: مالکیت بر خود
فصل چهاردهم: زبان: معجزه و استبداد
فصل پانزدهم: دست‌کشیدن از گذشته: ای‌ام‌دی‌آر
فصل شانزدهم: توانایی مأوا‌گزینی در بدن: یوگا
فصل هفدهم: کنارهم‌گذاشتن تکه‌ها: خودرهبری
فصل هجدهم: پرکردن حفره‌ها: خلق ساختارها
فصل نوزدهم: سیم‌کشی مجدد مغز: بازخورد عصبی
فصل بیستم: یافتن صدای خود: ریتم‌های دسته‌جمعی و تئاتر
سخن آخر: انتخاب‌های پیشِ رو
سپاسگزاری
ضمیمه
منابع
مطالعه‌ی بیشتر
یادداشت‌ها
(برگرفته از سایت کتابراه)
“Essential reading for anyone interested in understanding and treating traumatic stress and the scope of its impact on society.” —Alexander McFarlane, Director of the Centre for Traumatic Stress Studies
A pioneering researcher transforms our understanding of trauma and offers a bold new paradigm for healing in this New York Times bestseller
Trauma is a fact of life. Veterans and their families deal with the painful aftermath of combat; one in five Americans has been molested; one in four grew up with alcoholics; one in three couples have engaged in physical violence. Dr. Bessel van der Kolk, one of the world’s foremost experts on trauma, has spent over three decades working with survivors. In The Body Keeps the Score, he uses recent scientific advances to show how trauma literally reshapes both body and brain, compromising sufferers’ capacities for pleasure, engagement, self-control, and trust. He explores innovative treatments—from neurofeedback and meditation to sports, drama, and yoga—that offer new paths to recovery by activating the brain’s natural neuroplasticity. Based on Dr. van der Kolk’s own research and that of other leading specialists, The Body Keeps the Score exposes the tremendous power of our relationships both to hurt and to heal—and offers new hope for reclaiming lives.
