داریوش شایگان در سال ۱۳۱۴ در تهران به دنیا آمد. مادرش،«جلیه رولوگیدزه»،اهل گرجستان روسیه و پدرش، «محمدرحیم شایگان»،بارزگان ایرانی بود. او در خانواده ای چندفرهنگی و چندزبانی رشد کرد و به گفته خودش، در آن خانه: «زبانهای گرجی، روسی [دایه ام روسی بود] ترکی عثمانی و ترکی آذری [که پدرم با آن به مادرم جواب می داد] رایج بوده است». اما با این حال پدر داریوش شایگان نسبت به یادگیری زبان فارسی نیز حساسیت ویژه ای داشت. شایگان در کنار فارسی، فرانسه را نیز به خوبی و از همان کودکی آموخته بود.
او که دانش آموخته سوربن فرانسه بود، در تهران به مدرسه فرانسوی زبان سن لویی رفت و برای ادامه تحصیل به خارج از ایران رفت و با مدرک دکتری در رشته هندشناسی در سال ۱۳۴۷ به ایران بازگشت. سال ۵۷ از ایران رفت و پس از ۱۲ سال در سال ۶۹ دوباره به ایران بازگشت.خواهرش – یگانه شایگان- نیزدانش آموخته هاروارد و استاد فلسفه بود که در سال ۱۳۸۶ بر اثر ابتلا به سرطان در پاریس فوت کرد. پسرش- رحیم شایگان- که دکترایش را از هاروارد گرفته است، رییس کرسی ایران‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا (یو سی ال ای) است.
شایگان پیش از انقلاب مرکز ایرانی «مطالعه فرهنگ‌ها» را در سال ۱۹۷۶ تاسیس کرد که پروژه ای گسترده بود. برای مثال به پیشنهاد آقای «رضا قطبی» – مدیر وقت تلویزیون- ۴۰ هزار جلد کتاب به ارزش یک میلیون دلار در حوزه علوم انسانی و هنر به زبانهای مختلف فارسی، عربی، فرانسه و انگلیسی خریداری شد و کتابخانه بزرگی تاسیس کردند. هدف از تاسیس این مرکز این بود که برای هر فرهنگ جهانی یک مجموعه تهیه شود؛ به خصوص با فرهنگ های آسیایی مانند چین، هند و ژاپن – که ارتباط ایران با آنها قطع شده بود- دوباره ارتباط برقرار شود.برای این منظور قرار بود ایران، یک شعبه در قاهره، یک شعبه در دهلی و یک شعبه در توکیو تاسیس کند.
شایگان در اوایل دهه ۱۹۷۰، استاد هندشناسی و فلسفه مقایسه‌ای در دانشگاه تهران بود. تلاش‌هایش را صرف مطالعه مقایسه‌ای تمدن‌های غیرغربی از قبیل چین، ژاپن، هند، مصر و ایران می‌کرد؛ او در ۱۹۷۷ کنفرانس بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها را در تهران برگزار کرد، که به یکی از مسائل اساسی مواجهه‌های بینا تمدنی اختصاص داشت و با جوهره گفتگو تماس پیدا می‌کرد. پس بیراه نبود که شایگان در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه جهانی «گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها» از دانشگاه آرهوس دانمارکبشود. «هانس کولر» – نماینده کمیته اهداکننده جایزه – در آن مراسم گفت:« پروفسور داریوش شایگان یک نظریه فلسفی را بسط و گسترش داده، آنچه امروزه تحت عنوان گفتگوی تمدن‌ها مورد بحث قرار گرفته و اشاعه یافته است، اصطلاحی است که واقعاً خود وی واضع آن است.»
اما از نظر شایگان بحثی که «محمد خاتمی» – رییس جمهور اسبق جمهوری اسلامی – به عنوان گفتگوی تمدن ها آغاز کرد نسبتی با پروژه فکری شایگان نداشت: «بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها در دولت اصلاحات مطرح شد که البته من هرگز به خط‌مشی آنها پی نبردم».
با وقوع انقلاب اسلامی، شایگان به فرانسه بازگشت و در آنجا به درخواست «کریم آقاخان»، موسسه ای برای انتشارآثار ناتمام هانری کربن1 با همکاری«شاهرخ مسکوب»تاسیس کردند. بعد از بسته شدن این موسسه او به واشنگتن رفت و موسسه «ایران نامه»را اداره کرد. سپس در سال ۱۹۹۱ به ایران بازگشت. پس از بازگشت به ایران با همکاری آقایان همایون پور، خرمشاهی و فانی نشر «فرزان روز» را تاسیس کردند. اگرچه این همکاری عمر کوتاهی داشت اما در ان دوره کوتاه نیز حدود ۳۵۰ جلد کتاب منتشر شد. کتاب‌هایی که به گفته خود شایگان بیشتر در زمینه هنر و فلسفه بود ومردم را به تفکر وامی‌داشت.
شایگان صرفا در زمینه فلسفه و مباحث آکادمیک فعال نبوده است. او به گفته خود رمان زیاد می‌خواند و البته دستی در نوشتن هم داشت. شایگان که پس از انقلاب اسلامی بیشتر به فرانسه می‌نوشت، در سال ۲۰۰۴ به علت نوشتن رمان «سرزمین سراب ها» به زبان فرانسه برنده جایزه «آدلف» از انجمن نویسندگان فرانسه شد. او در سال ۲۰۱۱ نیز مدال عالی ادبیات و زبان فرانسه را از آن خود کرد و همچنین نشان عالی دولت فرانسه با امضای «فرانسوا اولاند» – رییس جمهور وقت فرانسه – تقدیم او شد. این‌ها بخشی از جوایز و نشان هایی بود که داریوش شایگان دریافت کرده است. اما بخش مهمی از زندگی شایگان به کتاب‌های تاثیرگذار او بر می گشت.
داریوش شایگان از نظریه‌پردازان مهم در زمینه پیوندها و ارتباطات میان اندیشه‌های شرقی به خصوص هویت ایرانی و مفاهیم غربی بود و آثارش هم به زبان فارسی و هم به زبان فرانسه از کتاب‌های مهم در زمینه فلسفه شرق و غرب و همچنین ادبیات به شمار می‌رود. سرانجام این فیلسوف ایرانی به علت سکته مغزی در ۲ فروردین ۱۳۹۷ خورشیدی در بیمارستان فیروزگر تهران در ۸۳ سالگی چشم از جهان فروبست.
Out Of Stock
