جمالزاده، محمدعلی

سیدمحمدعلی جمالزاده در سال ۱۲۷۰ ش. در اصفهان و در خانواده‏ای بزرگ و عالم به دنیا آمد. پدرش سیدجمال الدین واعظ اصفهانی همدانی از پرنفوذترین مبلغان مذهبی دوران مشروطه بود و نقش مهمی در آن نهضت داشت. در سال‏های جوانی محمدعلی، وی همگام با پدر و پس از آن از فعالان برجسته حرکت اصلاح طلبانه مشروطیت به شمار می‏رفت که یکی از دلایل این حضور ضد استبدادی، دستگیری و قتل پدرش در جریان مشروطیت به دست عمّال محمدعلی شاه‏قاجار بود.

تحصیلات

سيدمحمدعلي جمالزاده پس از اتمام تحصيلات ابتدايي، راهي بيروت و سپس پاريس شد و در فرانسه در رشته حقوق فارغ التحصيل گرديد.

فعالیت نظامی

وي در بیست و دو سالگي در حالي كه بسياري از مناطق ايران بي‏طرف در جريان جنگ جهاني اول به اشغال دولت‏هاي روس و انگليس و عثماني درآمده بود به كرمانشاه رفت و ارتش كوچكي از كردها براي جنگ با متفقين به وجود آورد. اما خيلي زود اين كار را رها كرد و راهي برلين در آلمان شد.

فعالیت سیاسی

 جمالزاده سپس به مدت بيست و پنج سال در دفتر بين‏المللي كار در ژنو شروع به فعاليت نمود و در كنار آن به مطالعات وسيعي دست زد.

حیات ادبی

 با فرا رسيدن شهريور ۱۳۲۰ ش، حيات ادبي جمالزاده شروع شد و چند داستان از او در تهران به چاپ رسيد. وي تحت تأثير آشنايي با روشنفكران ايراني به اين نيتجه رسيد كه يكي ازدلايل بي‏سوادي وسيع مردم ايران در آن زمان اين است كه نخبگان تحصيل كرده، تنها براي خوش‏آمد يكديگر مي‏نويسند، حال آنكه در غرب، حتي متفكران بزرگ هم در نويسندگي از نهايت سادگي بهره مي‏گيرند. نتيجه اين انديشه، نوشتن و انتشار تعدادي داستان‏هاي كوتاهِ ابتكاري بود كه بعدها اساس نخستين كتاب وي با نام “يكي بود، يكي نبود” گرديد. اين كتاب ولوله‏اي در ميان خوانندگان فارسي زبان انداخت، چرا كه او برخلاف عادت معمول نويسندگان معاصرش، در داستان خود از لغات و اصطلاحات روزمره مردم استفاده كرد و از دشوارنويسي پرهيز نمود، كه اين، ويژگي خاص نوشته‏هاي اوست.

آثار جمال زاده

یکی بود یکی نبود، گنج شايگان، صحراي محشر، خاك و آدم و دشمن ملت و… از جمله كتاب‏هاي جمالزاده است كه در نتيجه آن‏ها، از او به عنوان پدر داستان‏نويسي ايران ياد كرده‏اند.

درگذشت

سرانجام محمدعلی جمالزاده در حالی که در حدود نود سال در اروپا می‏زیست ولی همیشه قلبش برای وطن می‏تپید، در هفدهم آبان ۱۳۷۶ برابر با ۸ نوامبر ۱۹۷۷ م. پس از عمری طولانی در ۱۰۶ سالگی درگذشت و در ژنو به خاک سپرده شد.